عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
نگاهي به سخنان سيد‌محمد خاتمي در ديدار با اعضاي كانون زندانيان سياسي قبل از انقلاب حكم تاييدي قابل تامل بر اين ادعاست.
وي كه از سوی اصلاح‌طلبان به‌عنوان رهبر این جریان شناخته می‌شود در این دیدار با اعلام اینکه «قصد بازگشت به قدرت را ندارد» گفته است: «نه قصد داشتم و نه دارم و نه زمینه‌اش فراهم است که به قدرت بازگردم. ما نسلی هستیم که نباید دیگر به قدرت بازگردیم اما دوست داریم ارزش‌ها و معیارها حفظ شود و شخصیت‌هایی که نسبت به آرمان‌ها و سرنوشت ایران دغدغه بیشتری دارند روی کار بیایند و برای این موضوع تلاش می‌کنیم.»
اين سخنان خاتمي نه تنها موجب رفع دغدغه‌هاي برخي از منتقدان وي شد بلكه اميدي تازه در دل اصلاح‌طلبا ن روشن كرد و اين امر جاي تعجب ندارد. در حال حاضر اصلاح‌طلبان از روشي تازه براي حضور در عرصه سياست استفاده مي‌كنند و نقشه‌پردازي جدي‌تري در نظر دارند و به نظر مي‌رسد كه خاتمي در اين عرصه نقش جاده صاف‌كن را بازي مي‌كند.
نگاهي به چند ماه اخير نشان مي‌دهد كه گرچه در حال حاضر اصولگرايان هنوز به اختلافات پيشين خود پايان نداده‌اند، اما تحركات اصلاح‌طلبان براي انتخابات مجلس دهم خزنده و ممتد است و آنها به دنبال فتح سنگر به سنگر گود قدرت هستند تا از اين نردبان پله به پله بالاتر رفته و به ترقي مجدداً دست يابند.
بنابراين تئوريسن‌‌هاي اين گروه به فكر افتاده و از محمدرضا عارف و ناطق‌نوری به عنوان گزینه‌های مد‌نظر برای سرلیستی انتخابات مجلس نام بردند.
با اين حال آنها با مشكل اساسی سرلیستی انتخابات مواجه شدند.
از یک‌سو ناطق‌نوری پاسخ درست و درمانی در زمینه حضور یا عدم حضور در انتخابات مجلس به این جریان نداد و از سوی دیگر اصلاح‌طلبان در‌خصوص سرلیستی محمدرضا عارف بیم و امیدهایی دارند. بنابراين اصلاح‌طلبان به اين فكر افتادند تا برای حضور هرچه موفق‌تر در انتخابات آتی مجلس، از چهره و نام محمد خاتمی در انتخابات آتی بهره‌مند شوند و او در حقيقت جاده صاف‌كن انتخابات براي آنها باشد و راه را براي ورود نامزدهاي غير‌مطرح انتخابات باز كند.
پروژه چرخش نخبگان
در اين ميان نبايد فراموش كرد اگرچه در زمان دولت نهم و دهم انتقادهای گاه و بیگاه خاتمي از کارنامه دولت احمدی‌نژاد و فضای سیاسی کشور، بر پايگاه اجتماعي خاتمي افزود اما وقايع فتنه ۸۸ (مخصوصا با ایفای نقش رهبر این جریان به عنوان یکی از حامیان اصلی فتنه۸۸)، موجب شد تا نگاه به خاتمي در افكار عمومي تغيير يافته و پشتوانه اجتماعي خود را براي بازگشت به قدرت از دست بدهد بنابراين اينكه وي ترجيح مي‌دهد تا رویه خود را تغییر نداده، در نهایت؛ عزم خویش را برای پرهیز از ورود به میدان رقابت را به اطلاع افکار عمومی برساند عجيب نيست.
اما اين امر به معناي پايان كار اصلاحات نيست. در حال حاضر اصلاح‌طلبان قصد خروج از قدرت را ندارند بلكه فرایند جديدي را براي استحاله خود آغاز كرده‌اند و اين سياستي است كه طرفداران آنها تحت عنوان چرخش نخبگان از آن ياد مي‌كنند.
حمیدرضا ترقی عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامي در اين‌باره به سياست روز مي‌گويد: آنچه مي‌توان از اين اظهارات استنباط كرد اين است كه اصلاح‌طلبان ديگر نمي‌توانند روي چهره‌هاي نسل اول خود حساب باز كنند. داشتن پرونده ارتباط با فتنه و محكوميت چهره‌هاي سياسي نسل اول آنها باعث مي‌شود كه نسل اول اين گروه از رده خارج شده و نتوانند در عرصه سياست گام بردارند.
سعید نورمحمدی، عضو ستاد ملی جوانان اصلاح‌طلب و جوانترین عضو شورای مشورتی محمد خاتمی در اين‌باره گفته است: در حال حاضر رویکرد جوانان اصلاح‌طلب سازماندهی، تشکیلات‌سازی و آماده شدن برای انتخابات مجلس آینده است.
وي با اشاره به اينكه جوانان اصلاح‌طلب در انتخابات آینده مجلس حضور پرقدرت خواهند داشت افزود: معتقدیم که انتخابات آینده مجلس باید انتخابات نسل دوم جریان اصلاحات باشد.
اما علاوه بر این روش، به نظر مي‌رسد كه خاتمی با اعلام این وضعیت در حقیقت قصد دیگری نیز داشته است که آن همان متفرق کردن اذهان عمومی از فعالیت‌های جریان مطبوع خود است تا بدین وسیله هم از بار انتقادات نسبت به جریان اصلاحات کاسته شود و هم بتوانند بدون دردسر به فعالیت‌های پیشین خود بپردازند.
ايجاد اتاق فكر
اصلاح‌طلبان اينگونه عنوان مي‌كنند كه اگر چه خاتمي از پذیرش مناصب و مسئولیت‌های اجرایی و نامزدی در انتخابات؛ امتناع مي‌كند اما به عنوان پرچمدار اصلاح‌طلبی، در صحنه باقی مي‌ماند و نقش خود را در تحولات سیاسی ایران ايفا مي‌كند. در عين حال قرارگرفتن در چنین جایگاهی؛ بر اعتبار سیاسی او مي‌افزايد زيرا نشان مي‌دهد او تمايلي به كسب قدرت ندارد.
با اين وجود به نظر مي‌رسد فراي اين تصوير مردمي برنامه‌اي وسيع‌تر نهفته است و آن تشكيل اتاق فكر اصلاح‌طلبان است به اين ترتيب كه اصلاح‌طلبان چهره‌هاي خارج از رده خود را به اتاق فكر وارد مي‌كنند تا نماد اعتدال در عرصه سياسي عنوان شوند.
در اين صورت اصلاح‌طلبان با آگاهی از عدم وجود بدنه اجتماعی قدرتمند و فعال به استراتژی آرامش فعال پرداخته و به تدریج بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان را برای یک حرکت توده‌ای آماده مي‌كنند.
سخنان صریح سید‌محمد خاتمی در‌خصوص عدم خواست و وجود شرایط برای بازگشت وی به قدرت، (هرچند پیش از این نیز این موضوع بارها توسط خاتمی و دیگر سران اصلاح‌طلب به انحاء مختلف بیان شده بود) نشان مي‌دهد كه جريان اصلاح‌طلب تمایلی برای بازگشت به قدرت به‌صورت مستقیم ندارد و بیشتر در‌پی فعالیت در قالب مؤسسات مختلف با هویت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است تا به تدريج راهگشايي كند.
ترقي در اين‌باره گفت: قرار گرفتن چهره‌هاي نسل اول اصلاح‌طلبان در اتاق فكر موجب مي‌شود تا اين گروه بتواند عملكرد افراطيون خود را نفي كرده و علاوه بر گذشتن از پل اعتدال دولت راه ديگري را براي رسيدن تا فرصت انتخابات برگزيند و بتواند با تخريب اصولگرايان و نقد روحاني زمينه را براي حضور خود ايجاد كند.
حل اختلافات با كارگزاران
در اين مسير آنچه كه روشن است حل اختلاف اين گروه با كارگزاران است تا با بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي كارگزاران به اهداف خود دست يابد.
ترقي با تاييد اين نكته گفت: اصلاح‌طلبان تلاش مي‌كنند تا به مرور زمان اختلافاتشان را با كارگزاران حل كنند چرا كه چهره‌هاي كارگزاران ابزار مناسبي براي بازگشت آنها به قدرت بشمار مي‌روند و سوابق فتنه را نيز ندارند و در عين حال از پشتوانه آقاي هاشمي نيز برخوردار هستن
